Według rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia, a także wielu towarzystw naukowych karmienie piersią powinno stanowić jedyny pokarm niemowlęcia w pierwszych 6 miesiącach życia. Nierzadko jednak zdarza się, że matki zmagają się z problemami laktacyjnymi i często sięgają po mleko modyfikowane jako substytut pokarmu dla swoich pociech. Walory i korzyści wynikające z karmienia piersią są powszechnie znane, ale najnowsze badania przeprowadzone w Szkocji na dzieciach szkolnych dostarczyły nowych interesujących informacji. Badacze wskazują, że sposób karmienia dziecka w pierwszych tygodniach ich życia może mieć istotny wpływ na specjalne potrzeby edukacyjne u dzieci w późniejszych latach życia.
Co to jest SPE?
SPE (z ang. special educational need) to definicja określająca specjalne potrzeby edukacyjne. W praktyce oznacza to, że dzieci ze SPE osiągają niższe wyniki w nauce, mają wyższe wskaźniki absencji i wykluczenia szkolnego, a nawet wyższe wskaźniki zastraszania i maltretowania. Przekłada się to bezsprzecznie na ich zdrowie fizyczne i psychiczne, ale także na sektor edukacji czy zdrowia publicznego. Dane pokazują, że odsetek dzieci ze SPE rośnie – w latach 2010-2018 w samej Szkocji liczba takich dzieci wzrosła czterokrotnie. Co ciekawe jednym z czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju psychofizycznego dziecka jest... sposób karmienia dziecka w pierwszych tygodniach jego życia.
Zgodnie z rekomendacjami WHO karmienie piersią jest najważniejszym pokarmem w pierwszych 6 miesiącach życia. Liczne dane potwierdzają, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko infekcji przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i dróg moczowych. Ponadto odnotowuje się zmniejszone ryzyko rozwoju zapalenia ucha środkowego, astmy, otyłości i cukrzycy. Niektóre badania podkreślają także, że karmienie piersią może przyczyniać się do wyższego poziomu inteligencji w późniejszych latach życia.
Karmienie piersią versus mieszanki modyfikowane
Bardzo ciekawe, wręcz przełomowe badanie, dotyczące sposobu karmienia dziecka i jego wpływu na rozwój psychofizyczny, przeprowadzono w Szkocji na grupie ponad 190 tysięcy dzieci szkolnych. Sposób karmienia dzieci był określony dla wieku dziecka między 6 a 8 tygodniem życia. Badanie wykazało, że tylko 25% dzieci było karmionych wyłącznie piersią, 8,5% w sposób mieszany, a aż 66% wyłącznie mlekiem modyfikowanym.
Okazało się, że u ponad 12% dzieci odnotowano SPE, do którego objawów należały: problemy emocjonalne i behawioralne, trudności w nauce i komunikacji, dysleksję, dyskalkurię i dysortografię. Badacze wskazali także na upośledzenia fizyczne (ruchowe), a także zaburzenia sensoryczne.
Dzieci, które były karmione piersią lub w sposób mieszany miały mniejsze ryzyko SPE (głównie w kontekście trudności w nauce i przyswajaniu wiedzy) w porównaniu do dzieci wyłącznie karmionych mlekiem modyfikowanym. Z kolei dzieci karmione wyłącznie piersią w porównaniu do tych karmionych mlekiem modyfikowanym miały dodatkowo mniejsze trudności z komunikacją oraz zaburzeniami sensorycznymi czy zaburzeniami sprawności ruchowej. Na podstawie tego badania autorzy wnioskują, że karmienie piersią (a także karmienie mieszane) może być czynnikiem chroniącym dzieci przed rozwojem SPE w późniejszych latach życia.
Wspieranie laktacji
Karmienie piersią niesie korzyści zarówno dla mamy, jak i nowonarodzonego dziecka. Niedawno opublikowane badania wskazują, że karmienie piersią może też stanowić ochronę w kontekście rozwoju SPE. Choć karmienie dziecka wyłącznie piersią byłoby idealnym rozwiązaniem, już nawet karmienie mieszane może dawać korzyści w kontekście SPE.
Jak wskazują wyniki badań, wiele kobiet zmaga się z problemem laktacji, dlatego ważna jest edukacja oraz wspieranie mam w tym wymagającym czasie. Zgodnie z wynikami badania szkockiego, aż 66% dzieci z analizowanej grupy (ponad 190 tysięcy dzieci) karmionych było mlekiem modyfikowanym. W obliczu takich danych wspieranie w karmieniu piersią wydaje się być szczególnie potrzebne. Wsparciem mogą okazać się także interwencje żywieniowe w oparciu o beta-glukan zawarty w słodzie jęczmiennym, który posiada udokumentowane właściwości mlekopędne. Więcej na temat faktów i mitów dotyczących ziół skutecznie wspierających laktację przeczytasz na naszym profilu.
Więcej wsparcia i wiedzy – informacji o karmieniu piersią i diecie mamy karmiącej piersią znajdziesz na profilu instagramowym i facebookowym Mleko Mamy Rządzi. A jeśli jeszcze jakieś pytania dotyczące karmienia piersią i diety laktacyjnej, rozszerzania diety dziecka czy inne tematy związane z laktacją chodzą Ci po głowie, to koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego.
Źródła:
1. Breastfeeding, WHO, available here: https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_1
2. Ajetunmobi OM, Whyte B, Chalmers J, Tappin DM, Wolfson L, Fleming M, et al. Breastfeeding is associated with reduced childhood hospitalization: Evidence from a scottish birth cohort (1997–2009). JPediatr. 2015; 166(3):620–625.
3. Victora CG, Bahl R, Barros AJD, Franc ̧a GVA, Horton S, Krasevec J, et al. Breastfeeding in the 21st century: Epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. Lancet.2016;387(10017):475–490.
4. Horta BL, Loret De Mola C, Victora CG. Breastfeeding and intelligence: A systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr. 2015; 104(467):14–19.
5. Adams LJ, Pell JP, Mackay DF, Clark D, King A, Fleming M. Infant feeding method and special educational need in 191,745 Scottish schoolchildren: A national, population cohort study. PLoS Med. 2023 Apr 6;20(4):e1004191.
