Zapalenie piersi to jedna z najczęściej występujących dolegliwości u mam karmiących piersią. Niestety, często towarzyszy mu ból. Jak go złagodzić? Domowe sposoby czy leki przeciwbólowe? Które mogę stosować? Kiedy zgłosić się do lekarza? Same konkrety podaje Maria Lepucka – certyfikowana doradczyni laktacyjna.
Jak wygląda prawidłowy proces produkcji mleka?
Nawał mleczny pojawia się fizjologicznie zwykle między 2 a 5 dobą po porodzie. Jest to prawidłowa i wręcz pożądana sytuacja. W tym okresie niezmiernie ważne jest, aby kobieta wiedziała, jak ma postępować z piersiami, by nawał pokarmu przebiegł bez nieprzyjemnych powikłań. A jednym z nich może być właśnie zapalenie piersi.
W kilku pierwszych dobach po porodzie ilość mleka w piersiach jest niewielka. Pojawia się wtedy tzw. siara – bardzo ważny dla noworodka pokarm. Ma żółtawy kolor (stąd nazwa „siara”), jest gęsty i zazwyczaj nie wypływa samoistnie z piersi.
Koło 2-5 doby po porodzie ilość pokarmu gwałtownie wzrasta. Mogą temu towarzyszyć takie objawy, jak uczucie pełnych piersi, napięcia czy lekkiego obrzęku. W tym czasie pokarm powinien wypływać już swobodniej i w większych ilościach. Po kilku dniach nawał mija, a piersi stają się mniej napięte. Utrzymuje się jednak większa produkcja mleka, która dostosowuje się do potrzeb dziecka.
Jak postępować, by nawał mleczny minął bezproblemowo?
Aby nawał minął bez powikłań, konieczne jest odpowiednie postępowanie. Jest to przede wszystkim regularne opróżnianie piersi, najlepiej poprzez regularne przystawianie dziecka. Jeśli z jakiegoś powodu karmienie piersią nie jest możliwe, można opróżniać piersi laktatorem. Wtedy warto jednak zadbać o to, by nie stymulować ich nadmiernie. Odciąganie pokarmu przynosi chwilową ulgę, ale jednocześnie powoduje, że piersi będą się napełniały ponownie jeszcze szybciej. Dlatego optymalna jest sytuacja, gdy to dziecko zjada tyle mleka, ile potrzebuje.
Zdarza się, że mleka w okresie nawału jest tak dużo, że noworodek po ssaniu jednej piersi odmawia przystawienia do drugiej. Jeśli matka czuje przepełnienie drugiej piersi, może wtedy odciągnąć z niej niewielką ilość mleka, aby odczuć ulgę (należy unikać zbyt intensywnego odciągania).
Po opróżnieniu piersi w okresie nawału warto zrobić zimne okłady na piersi. Złagodzą one objawy dyskomfortu, a jednocześnie będą delikatnie hamowały zwiększanie produkcji mleka.
Podsumowując – nawał pokarmu jest sytuacją prawidłową, fizjologiczną. Może on powodować dyskomfort, uczucie napięcia czy nawet niewielki ból piersi, ale przy prawidłowym postępowaniu przemija samoistnie. Do łagodzenia dyskomfortu wystarczą domowe zimne okłady i regularne opróżnianie piersi.
Co robić, kiedy zapalenie piersi jednak się zdarzy?
Niestety, w przebiegu nawału pokarmu, niekiedy rozwijają się nieprawidłowe sytuacje: obrzęk i zastój pokarmu, a także zapalenie piersi.
Jak odróżnić prawidłowy nawał od zapalenia piersi? Przede wszystkim w przypadku zapalenia piersi objawy są znacznie bardziej nasilone. Oprócz bólu, napięcia, obrzęku, dodatkowo pojawiają się inne objawy: pierś staje się gorąca, zaczerwieniona (zapalenie zwykle występuje w jednej piersi). Mogą też wystąpić objawy grypopodobne (osłabienie, zmęczenie, bóle kości i mięśni, bóle głowy), a także gorączka.
Zawsze powinna zwrócić uwagę sytuacja, gdy z bolącej piersi wypływ mleka jest utrudniony.
Co zrobić, gdy nawał wymyka się spod kontroli? Jak sobie ulżyć, złagodzić ból i zapobiec pojawieniu się zapalenia piersi?
Po pierwsze przyda się odrobina spokoju i odpoczynku oraz, jeśli to możliwe, ograniczenie stresu. Po drugie – warto kontynuować regularne (ale nie nadmierne) opróżnianie piersi ze szczególnym uwzględnieniem tej, w której pojawiają się niepokojące objawy. Po każdym opróżnieniu piersi zalecane jest stosowanie zimne okładu na około 10-20 minut.
Można wspomóc się także naturalną suplementacją – Milanella complex. To połączenie lecytyny rzepakowej oraz bromelainy z ananasa, które ułatwiają wypływ mleka z piersi oraz redukują wzrost niektórych bakterii. Odpowiednio wczesne zastosowanie Milanella complex może pomóc uniknąć stosowania leków takich jak ibuprofen czy antybiotyki, których zażywanie nie jest przecież obojętne dla organizmu.
Zarówno w przypadku nadmiernego nawału, jak i objawów zapalenia, bardzo pomocne jest chłodzenie piersi po każdym, regularnym opróżnieniu. Jeśli wypływ mleka jest utrudniony, w czasie opróżniania piersi można wykonać delikatny masaż w stronę brodawki. Nigdy nie należy uciskać piersi ani wykonywać forsownego masażu. Jeśli zaś ból przy dotyku zwiększa się, a wypływ mleka jest utrudniony, można przed opróżnieniem piersi wykonać ciepły, ale nie gorący okład, lub wziąć ciepły prysznic, polewając piersi ciepłą wodą.
WAŻNE! Jeśli masz wrażenie, że sytuacja wymyka się spod kontroli, czujesz obawę czy poradzisz sobie, czy Twoje postępowanie jest prawidłowe, zawsze warto skonsultować się z doradcą laktacyjnym lub lekarzem. Po dokładnym badaniu i obserwacji karmienia zaleci on postępowanie najbardziej odpowiednie dla Ciebie.
Pamiętaj, że mleko mamy to najlepszy wybór dla Twojego dziecka. Jeśli masz jakieś problemy z karmieniem piersią lub/i dietą swoją i dziecka, zajrzyj na nasze profile na Facebooku i Instagramie @Mleko Mamy Rządzi – znajdziesz tam wiele materiałów, opracowanych przez ekspertów laktacyjnych i dietetycznych, które mogą ci pomóc. Przy kłopotach z laktacją możesz też sięgnąć po Femaltiker Plus a przy problemach z utrudnionym wypływem mleka po Milanellę complex lub biom.
A jeśli jeszcze jakieś pytania dotyczące diety laktacyjnej, rozszerzania diety dziecka czy inne tematy związane z laktacją chodzą Ci po głowie, koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego.
1. Douglas P. Re-thinking benign inflammation of the lactating breast: Classification, prevention, and management. Womens Health (Lond). 2022 Jan-Dec;18:17455057221091349. doi: 10.1177/17455057221091349. PMID: 35441543; PMCID: PMC9024158.
2. Scott DM. Inflammatory diseases of the breast. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2022 Sep;83:72-87. doi: 10.1016/j.bpobgyn.2021.11.013. Epub 2021 Dec 8. PMID: 34991976.
3. Mitchell KB, Johnson HM. Challenges in the Management of Breast Conditions During Lactation. Obstet Gynecol Clin North Am. 2022 Mar;49(1):35-55. doi: 10.1016/j.ogc.2021.11.002. PMID: 35168772.
