Mleko mamy to absolutnie unikatowy i jedyny w swoim rodzaju cudowny napój. Nie dość, że zawiera składniki niezbędne do wzrastania, rozwoju i zachowania zdrowia dziecka, to jeszcze nieustannie dostosowuje się do potrzeb rosnącego dziecka. Jak to się dzieje? Od czego zależy skład mleka mamy? Co na niego wpływa? Dowiedz się, czytając tekst przygotowany przez Małgorzatę Jackowską – dietetyczkę mam i dzieci.

Większość mleka mamy składa się z wody (dlatego może zaspokajać nie tylko głód, ale i pragnienie), lecz przede wszystkim dostarcza także makroskładników (białka, tłuszcze węglowodany) w proporcjach dostosowanych do potrzeb dziecka. Są w nim obecne witaminy i składniki mineralne, a także składniki aktywne biologicznie – hormony, enzymy, przeciwciała, cytokiny, bakterie probiotyczne i prebiotyki.

Wszystkie składniki w mleku kobiecym są świetnie przyswajalne, a mleko mamy jest łatwostrawne. Jego skład zmienia się przede wszystkim w zależności od wieku dziecka, pory dnia, i dodatkowych czynników (np. stanu zdrowia dziecka i/lub mamy).

Czy skład mleka może różnić się w zależności od diety i stylu życia?

Dieta mamy w niewielkim stopniu może wpływać na skład jej mleka, i dotyczy to tylko niektórych składników. Np. zawartość białka, tłuszczu czy laktozy (mlecznego cukru) nie jest zależna od diety. Podobnie większość witamin i składników mineralnych w mleku jest niezależna od diety mamy (z wyjątkiem bardzo silnych i długotrwałych niedoborów).

Sposób odżywania może wpływać na zawartość w mleku: witamin A, C, D, witamin z grupy B (szczególnie B12), kwasów tłuszczowych omega 3 (szczególnie DHA) oraz składników o działaniu aktywnym biologicznie np. choliny, karotenoidów i flawonoidów (dlatego nie rezygnuj ze świeżych warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych w trakcie karmienia piersią!).

Na skład mleka mamy mogą wpływać czynniki związane z zanieczyszczeniem środowiska, takie jak smog i dym papierosowy (również bierne palenie). Narażenie na te czynniki może powodować zmniejszenie składników o działaniu antyoksydacyjnym i zwiększać zawartość metali ciężkich w mleku. Ale istotne jest to, że karmienie piersią pozostaje bardzo ważnym czynnikiem minimalizującym negatywny wpływ zanieczyszczenia środowiska na dziecko.

Czy wiek dziecka, jego płeć też może mieć wpływ na skład mleka mamy?

Badania dotyczące różnic między mlekiem produkowanym przez mamy chłopców i dziewczynek dają rozbieżne rezultaty. Były prowadzone w różnych miejscach na świecie i dawały różne wyniki. Wiadomo jednak, że mleko mamy może się różnić pod względem zawartości wapnia, białka i kaloryczności, w zależności od tego, czy mama karmi chłopca czy dziewczynkę.

Wiek dziecka ma duży wpływ na skład mleka. W pierwszych dniach po porodzie mleko nazywane jest siarą. Siara jest produkowana w niedużych ilościach (50-100 ml/dzień), jest gęsta i ma żółte zabarwienie. Zawiera więcej składników wspierających odporność, więcej potasu i białka, witamin A, E i karotenoidów. Wszystkie te składniki pozwalają na wsparcie układu odpornościowego świeżo urodzonego dziecka i dostarczenie potrzebnych maluchowi składników mimo małej pojemności żołądka.

W kolejnych 2-3 tygodniach mleko powoli zmienia swój skład, zmniejsza się zawartość białka, wzrasta ilość laktozy czyli mlecznego cukru, oraz witamin rozpuszczalnych w wodzie (np. C, witamin z grupy B), tłuszczu. Rośnie kaloryczność i objętość produkowanego mleka.

Po 1-wszym roku życia skład mleka zmienia się, dostosowując do nowych wyzwań rozwojowych i zmiany w częstości karmień – wzrasta ponownie zawartość białka i składników wspierających odporność oraz kaloryczność mleka mamy.

Jak to się dzieje, że skład mleka może się zmieniać, kiedy Ty albo Twoje dziecko jest chore?

Kiedy organizm człowieka ma kontakt z bakteriami lub wirusami, to jego układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała. Jeśli mama ma kontakt z patogenami, to właśnie tak się zachowuje. A przeciwciała są przekazywane dziecku wraz z mlekiem.

Na dodatek w trakcie karmienia dziecko przekazuje informacje o stanie swojego zdrowia za pośrednictwem śliny. W brodawkach piersiowych znajdują się receptory, za pośrednictwem których informacje są przekazywane do układu odpornościowego mamy. Dzięki temu mama może przekazać dziecku przeciwciała, nawet jeśli sama nie choruje.

Jak to się dzieje, że mleko kobiece ma takie niezwykłe zdolności dopasowywania się do potrzeb dziecka i co z tego wszystkiego wynika?

Zmiany w składzie mleka wynikają z wielu mechanizmów i trudno opisać je dokładnie w krótkim tekście. Musimy pamiętać o tym, że w trakcie karmienia piersią zmienia się cały metabolizm w organizmie mamy, regulacja hormonalna jest zaprogramowana na to, żeby produkcja mleka dla dziecka było priorytetem. Na dodatek w czasie karmienia dziecko przekazuje organizmowi matki informacje – o stanie zdrowia dziecka, ale też o zapotrzebowaniu na mleko. Częstość karmień, objętość wypijanego mleka, pora karmienia – wszystko to wpływa na skład mleka mamy.

Co z tego wynika? Że mleko mamy jest unikatowe i nie da się go podrobić! Każda z nas produkuje mleko idealnie dopasowane do potrzeb konkretnego dziecka. Mleko, które odpowiada na bieżące potrzeby malucha, pomaga dojrzewać narządom wewnętrznym, pomaga „szkolić” układ odpornościowy dziecka i układ pokarmowy. Mleko, które wspiera rozwój i kształtowanie mikrobioty jelitowej, pomaga walczyć z infekcjami i zmniejsza ryzyko chorób dietozależnych w przyszłości.

Czy Femaltiker plus wpływa na wartość odżywczą mleka mamy?

Femaltiker plus zawiera składniki wspierające produkcję mleka (melisę oraz beta-glukany z owsa), ale też składniki odżywcze: foliany, witaminy B12 i B6 oraz cholinę. Te składniki spożywane z żywnością lub suplementami wpływają na skład mleka mamy. Wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego i nerwowego, wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu mamy i zdrowy rozwój dziecka.

Proces zmian, jakie zachodzą w mleku mamy właściwie praktycznie w każdej sekundzie, jest naprawdę niezwykły. To jedyny na świecie pokarm tak dopasowany do potrzeb dziecka – i co najważniejsze – to Ty ten pokarm produkujesz :) Powodzenia w Waszej mlecznej drodze, mamo!

Więcej informacji o diecie mamy karmiącej piersią oraz dziecka kp znajdziesz także na naszym profilu instagramowym i facebookowym, gdzie znajdziesz m.in. wiele dietetycznych live’ów.

A jeśli jeszcze jakieś pytania dotyczące diety laktacyjnej, rozszerzania diety dziecka czy inne tematy związane z laktacją chodzą Ci po głowie, koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opracowanie merytoryczne – Małgorzata Jackowska, specjalistka żywienia człowieka i dietetyki, zajmująca się tematyką żywienia niemowląt, małych dzieci. Autorka bloga www.malgorzatajackowska.com