Mięsa, ryby, przyprawy i produkty

Mięsa, ryby i produkty (potencjalnie) alergizujące w diecie dziecka

Choć wiedza na temat diety mamy karmiącej piersią oraz rozszerzania diety dziecka z roku na rok jest coraz większa, to wciąż niezmiennie pojawiają się pytania – czy mama karmiąca piersią może jeść smażone mięsa i ryby, czy w okresie karmienia piersią można sięgać po ryby wędzone, sushi i tatara, czy mama karmiąca piersią może spożywać produkty zaliczane do największych potencjalnych alergenów (mleko, miód, orzechy, kakao, mak )? Czy dania mamy karmiącej piersią, jak i dania niemowlaka mogą być wzmocnione przyprawami? Czy powinno unikać się wszelkich przypraw, a w szczególności soli, czosnku i przypraw pikantnych? Na te i inne (najczęściej pojawiające się) pytania odpowiedziała nasza dietetyczna ekspertka Małgorzata Jackowska.

Mięso w diecie mamy i dziecka – czy jeść, w jakiej formie jeść i po jakie rodzaje mięsa sięgać?

dietetyczne rady

W czasie karmienia piersią obowiązują podobne zasady dotyczące jedzenia mięsa jak dla innych dorosłych osób. Lepiej wybierać mięso chude, unikać tłustego mięsa, ograniczyć mięso czerwone. I nie jeść mięsa codziennie. Najbardziej aktualna wiedza na temat zdrowego dla naszego zdrowia odżywiania i jednocześnie najlepszego dla naszej planety pokazuje, że mięso powinniśmy jeść rzadko. 2-3 razy w tygodniu naprawdę powinno nam wystarczyć.

To, czy mięso jest pieczone czy duszone, czy smażone, nie ma w praktyce wpływu składu na skład mleka mamy. Więc możesz jeść takie mięso jak lubisz. Zdrowsze są potrawy duszone i pieczone, niż smażone (szczególnie w dużej ilości tłuszczu i panierce). Możesz zjeść klasycznego schabowego albo nuggetsy z piersi kurczaka. Lepiej jeść je rzadziej niż mięso pieczone albo duszone/gotowane, bo to po prostu zdrowsze dla organizmu każdego człowieka. Ale taki posiłek nie spowoduje negatywnego wpływu na Twoje mleko ani dziecko karmione piersią.

Jeśli nie stosujecie diety wegetariańskiej i chcesz wprowadzić mięso do diety swojego dziecka to nie ma co z tym za bardzo zwlekać. Mięso jest bardzo dobrym źródłem niezwykle ważnego w trakcie rozszerzania diety składnika – żelaza. Możesz wprowadzić mięso już po 6 miesiącu życia dziecka i może to być jeden z pierwszych produktów w diecie niemowlaka.

Możesz podać dowolne chude mięso: drób, królika, wołowinę albo wieprzowinę (np. schab czy kawałek mięsa z szynki wieprzowej). Pamiętaj tylko, że układ pokarmowy dziecka potrzebuje czasu na przywyknięcie do trawienia nowych pokarmów więc podawaj nieduże porcje (np. 1-2 łyżki) i pozwól dziecku jeść według jego apetytu, nawet jeśli wydaje Ci się, że zjada bardzo mało.

Ryby w diecie mamy i dziecka - czy jeść, w jakiej formie jeść i po jakie rodzaje ryb sięgać?

Kiedy do diety dziecka wprowadzamy ryby? Od jakich ryb zaczynamy rozszerzanie diety dziecka? Jakie ryby można bezpiecznie podawać dziecku? Od jakiej formy zaczynać podawanie dziecku ryby, aby nie zniechęcić go do ryby?

Ryby mogą magazynować metale ciężkie i związki rtęci. Dotyczy to w szczególności długo żyjących ryb drapieżnych. Dlatego niewskazane w trakcie ciąży i karmienia piersią jest spożywanie: rekina, merlina i miecznika. Tych ryb nie podawaj też niemowlakowi i małemu dziecku.

Dobrze jest też ograniczyć ilość spożywanego tuńczyka. Brytyjskie wytyczne, z których lubię korzystać, mówią o ograniczeniu spożycia do 2 porcji po 140g na tydzień albo 4 puszek tuńczyka na tydzień. Myślę, że w Polsce mało która mama karmiąca piersią w ogóle jada takie ilości ryb.

Podobnie jak z mięsem – możesz jeść ryby przyrządzane na różne sposoby, w tym surowe w sushi (możesz też jeść tatara, który jest niewskazany w trakcie ciąży ze względu na ryzyko zatrucia bakteryjnego i stanowi potencjalne zagrożenie dla rozwijającego się płodu).

Możesz jeść wędzone ryby, owoce morza, ryby w puszce, śledzie w oleju albo occie. Jeśli tylko masz ochotę i je lubisz. Ryby, szczególnie tłuste ryby morskie są źródłem EPA i DHA – kwasów tłuszczowych, których poziom w Twoim mleku jest zależny bezpośrednio od spożycia z dietą. Są potrzebne zarówno Tobie jak i dziecku. Jeśli nie jadasz ryb bogatych w DHA, powinnaś suplementować większą dawkę tego składnika przez cały okres trwania karmienia piersią.

Rybę, podobnie jak wiele innych produktów można wprowadzać do diety niemowlęcia po 6. miesiącu życia. Zasady są podobne jak w przypadku mięsa: zacznij od niedużej ilości i podawaj różne gatunki, różnie przygotowane. Dzięki temu Twoje dziecko będzie uczyło się próbować różnych produktów. Urozmaicenie i karmienie według apetytu dziecka (bez namawiania i zmuszania) to zdecydowanie najważniejsze zasady, które pozwalają na niezniechęcanie dziecka do jedzenia jakiegokolwiek produktu.

Przyprawy w diecie mamy i dziecka – jakie przyprawy może spożywać mama w okresie karmienia piersią? Od kiedy można zacząć podawać przyprawy dziecku?

Jakich przypraw można używać w daniach dla dzieci?

Możesz używać takich przypraw jakich używałaś przed ciążą i w jej trakcie. Jeśli stosujesz je jako dodatek do dań to nie ma żadnych przeciwwskazań w trakcie karmienia piersią.

Smaki i aromaty z Twojego jedzenia mogą wpływać na aromat Twojego mleka, dzięki czemu układ nerwowy dziecka otrzymuje dodatkową stymulację, a dziecko uczy się smaków domowej kuchni jeszcze zanim zacznie jeść posiłki razem z Wami. Niektóre dzieci są bardziej wrażliwe na niektóre smaki i mogą mniej chętnie pić z piersi jeśli użyjesz bardzo aromatycznych przypraw, ale nie musisz na wszelki wypadek eliminować ostrych czy mocno aromatycznych przypraw.

Przyprawy do posiłków dla dziecka możesz też wprowadzać po 6 miesiącu życia. Zacznij od mało pikantnych np. ziół prowansalskich, oregano, bazylii, słodkiej papryki. Dodaj odrobinę i zobacz jak Twojemu dziecku będzie smakować taki posiłek. Często dzieci jedzą dużo chętniej, kiedy posiłki są doprawione! Możesz też dodać do przygotowania posiłków dla dziecka nieco czosnku, cebuli czy pora, żeby urozmaicić aromat potrawy.

Przyprawy, które są przeciwwskazane w diecie niemowląt to sól i cukier. To soli i cukru (oraz jego zamienników np. miodu, syropów itd.) trzeba unikać w diecie niemowlaka. Jeśli gotujesz w domu to odłóż porcję dla dziecka, zanim posolisz np. zupę w garnku. A jeśli korzystasz z gotowej żywności dla niemowląt, koniecznie czytaj składy. Prawo nie zabrania dodawania soli i cukru do żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci i niestety dość często można je tam znaleźć.

Dodatki przyprawowe, z których dobrze jest zrezygnować (dla swojego zdrowia i zdrowia całej rodziny) to kostki rosołowe, przyprawy w płynie typu maggi czy inne podobne produkty. Zamiast kostki rosołowej możesz użyć domowego wywaru z dużą ilością warzyw i lubczykiem, albo mieszanki suszonych warzyw „do rosołu” jako dodatek do zupy.

Cytrusy i owoce importowane – czy można po nie bezpiecznie sięgać w okresie karmienia piersią i rozszerzania diety dziecka? 

I mama i dziecko, już od początku rozszerzania diety mogą jeść owoce cytrusowe i importowane.

Wszystkie owoce lepiej podawać w formie do samodzielnego jedzenia lub w rozdrobnionej formie z łyżeczki lub jako dodatek do posiłków. Soki (również domowe) nie są zalecane w diecie niemowląt.

Ogólne zasady dotyczące spożywania owoców (i warzyw) są następujące:

• Jedz owoce i/lub warzywa w każdym posiłku

• Jedz więcej warzyw niż owoców. Dla dorosłych te proporcje to trzy razy więcej warzyw niż owoców. Niemowlęta mogą dostawać np. 1-2 posiłki z owocami i 2-3 posiłki z warzywami. Ważne, żeby owoców nie podawać częściej niż posiłków wytrawnych.

• Korzystaj z sezonowych i lokalnie uprawianych owoców i warzyw. Poza sezonem możesz korzystać z mrożonek (niemowlęta też mogą je dostawać)

• Wybieraj różne gatunki i różne kolory owoców i warzyw

Z punktu widzenia świadomych zakupów spożywczych i wpływu tego co jemy na środowisko naturalne lepiej trzymać się naszych lokalnych owoców niż tych importowanych z drugiej strony półkuli. Do tego zachęcam. Ale nie widzę innych powodów, dla których mama karmiąca piersią albo niemowlak nie mogli by jeść pomarańczy, bananów, marakui czy ananasa.

Mleko, miód, kakao, orzechy i mak – włączać do diety czy jednak unikać w okresie karmienia piersią z uwagi na potencjalne działanie alergiczne?

Mama karmiąca piersią może jeść mleko, miód, kakao, orzechy (a także pizzę, frytki, płatki owsiane, ziemniaki, czosnek, kapustę kiszoną, grzyby leśne i w zasadzie niemal wszystkie inne produkty spożywcze i dania).

Niemowlętom nie zaleca się podawania miodu. To surowy produkt odzwierzęcy, który stwarza ryzyko zatrucia bakteryjnego (nieduże, ale jednak obecne). Na dodatek miód to słodzidło, niepotrzebne w diecie niemowlaka.

Mleko krowie lepiej w diecie niemowlęcia ograniczyć, bo jego nadmiar może się wiązać z nadmiarem białka i składników mineralnych, ograniczających ilość mleka mamy w diecie i stwarzających realne ryzyko anemii z niedoboru żelaza. Ale możesz używać mleka do gotowania i podawać dziecku produkty nabiałowe np. jogurt naturalny, biały ser czy serek homogenizowany naturalny.

Kakao i orzechy mimo, że są kojarzone z większym ryzykiem alergii pokarmowych nie są przeciwwskazane w diecie niemowląt i małych dzieci i tak naprawdę są cennym źródłem wielu składników odżywczych. Pamiętaj, że orzechy podawane w formie nierozdrobnionej stwarzają ryzyko zakrztuszenia, więc podawaj je albo zmielone albo w postaci masła, jako dodatek do posiłków.

Mak jest jedynym z produktów, które faktycznie wskazane byłoby ograniczyć w diecie mamy karmiącej piersią i w diecie niemowlaka. Istnieją dowody na to, że duże dawki maku mogą działać narkotycznie i trudno określić z całą pewnością jaka jest bezpieczna dawka maku dla mamy karmiącej piersią i niemowlaka. Pieczywo posypane makiem, dodatek do wypieków czy placków będą bezpieczne. Mama karmiąca piersią może okazjonalnie zjeść kawałek (lub dwa) makowca. Zalecane jest unikanie spożywania maku w czasie karmienia piersią noworodka*.

*http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/poppy/synonym/

Opracowanie merytoryczne: Małgorzata Jackowska